ب) مواد انتقال دهنده پیام های درون مغز
اندیشیدن یک فرایندی زیست شیمی است برای آنکه سلول های مغزی قادر باشند با یکدیگر ارتباط برقرار سازند نیاز به انتقال دهنده های عصبی یا همان نوروترنسمیترها دارند. این انتقال دهنده های عصبی به عنوان حامل، پیام یک نورون ( سلول عصبی) را به نورون دیگر منتقل می کنند. انتقال دهنده های عصبی از اسیدهای آمینه تشکیل یافته اند. مهمترین انتقال دهندگان عصبی سیستم عصبی استیل کولین، دوپامین و سروتونین نام دارند. برای ساختن و عمل کردن این انتقال دهنده ها به یک سری مواد نیاز داری که وجود این مواد در عملکرد مغز شما بسیار حیاتی است. در ادامه به معرفی این مواد و منابع تأمین آن ها می پردازیم.
ویتامین ب 6
این ویتامین یکی از مواد سازنده انتقال دهنده های عصبی است. تحقیقات نشان داده اند که ویتامینب 6 سبب افزایش توانایی حافظه می شود و در انتقال اطلاعات جدید کلامی از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلندمدت نقش دارد. کمبود ویتامینب 6 سبب ایجاد افسردگی، تندخویی، عصبانیت، خستگی، گیجی، کاهش تمرکز و کاهش حافظه می شود.
·این ویتامین را می توانید از موادی مثل سبوس گندم ( نان های سبوس دار)، گوشت قرمز، تخم مرغ، ماهی، سبزی های دارای برگ پهن، سیب زمینی، ذرت، کلم و آووکادو، موز، لوبیاسفید، حبوبات، تخمه ها، بادام و گردو تأمین کنید.
¨ویتامین ب 12
یکی دیگر از ویتامین های سازنده ناقل های عصبی ویتامین ب 12 است.کمبود این ویتامین منجر به
آسیب های عصبی مانند مشکلات حافظه می شود.
·این ویتامین را از موادی مثل گوشت قرمز، ماهی، مرغ و پرندگان، تخم مرغ، غذاهای دریایی، شیر، پنیر و غلات سبوس دار به مغزتان برسانید.
ویتامین ب 1
عدم جذب ویتامین ب 1 یا تیامین سبب اختلال در عملکرد مغز می شود. تحقیقات نشان داده است کسانی که میزان مناسبی از این ویتامین را مصرف می کنند آرام و خونسرد هستند و سلامت ذهنی شان بیشتر است.
·مواد غذایی دارای ویتامین ب 1 : گوشت قرمز، مرغ، ماهی، انواع لوبیا و غلات سبوس دار
¨ویتامین ب 3
ویتامین ب 3 یا نیاسین حافظه را در هر سنی افزایش می دهد و باعث بهبود عملکرد حافظه می شود. این ویتامین یکی از محرک های اصلی تولید انرژی در سلول های عصبی (نورون) است. به همین دلیل، این ماده جایگاه خاصی در محافظت از مغز دارد زیرا اگر انرژی کمی تولید شود، سلول های مغزی با کارایی کمتری عمل خواهند کرد.
·مواد غذایی دارای ویتامین ب 3: گوشت قرمز، مرغ، تخم مرغ، ماهی، شیر، غلات سبوس دار، بادام زمینی.
¨ویتامین ب 2
این ویتامین یکی از ویتامین های موثر در افزایش ضریب هوشی است.
·مواد غذایی دارای ویتامین ب 2: گوشت قرمز، شیر، ماست، سبزیجات و غلات سبوس دار.
¨ویتامین ایی ( E)این ویتامین داروی محافظ مغز است. کمبود ویتامین Eسبب از بین رفتن سلول های مغز و کوچک شدن مخچه می شود. ویتامین Eهمانند یک خاموش کننده آتش سلولی است که به خوبی از سلول های مغز محافظت می کند.
·مواد غذایی دارای ویتامین ایی : سبزیجات، سبزیجات با برگ پهن سبز تیره، غلات سبوس دار، روغن های گیاهی، بادام زمینی، آجیل و تخمه.
¨ویتامین C
در تحقیقات مشخص شده است این ویتامین سبب بالا رفتن نمرات ضریب هوشی دانش آموزان می شود. محققان انگلیسی دریافتند که پسرهای 13 و14 ساله ای که ویتامین Cبدنشان زیاد بود بیشترین نمرات را در آزمایشات هوش غیرکلامی به دست آوردند.
·این ویتامین را در مواد غذایی زیر بیابید:مرکبات (پرتقال، لیمو، گریپ فروت و ...) ، کلم، سبزیجات، گوجه فرنگی و سیب زمینی.
اسید فولیک
از نظر علمی ثابت شده است که مغز انسان نمی تواند در نقطه اوج خود کار کند، مگر اینکه میزان اسید فولیک خون او در حد بالا باشد. اسید فولیک به حافظه قدرت تازه می بخشد.
·اسید فولیک در مواد غذایی مثل: گوشت قرمز، جگر، زرده تخم مرغ، ماهی، سبزیجات دارای برگ سبز پهن و آووکادو، حبوبات، بادام زمینی، دانه های روغنی و غلات سبوس دار موجود است.
¨سلنیوم
کمبود سلنیوم سبب ایجاد اختلالاتی در فعالیت های انتقال دهنده های مهم مغزی می شود که این امر منجر به
آسیب های شدید مغزی و عملکرد نادرست آن می شود.
·مواد غذایی دارای سلنیوم: گوشت قرمز، جگر، غذاهای دریایی، شیر، هویج، پیاز، سیر، قارچ و غلات سبوس دار.
¨آهن
از آنجا که آهن عنصر اصلی در ساخت گلبول های قرمز خون است و گلبول های قرمز اکسیژن موردنیاز سلول های مغزی را فراهم می کنند، بنابراین کمبود این عنصر (آهن) می تواند اثرات مخربی بر عملکرد مغز ایجاد کند.
·مواد غذایی دارای آهن: گوشت قرمز، گوشت پرندگان، جگر، تخم مرغ، ماهی، غذاهای دریایی، گیاهان برگ دار سبز، لوبیا، غلات سبوس دار، بادام زمینی و تخمه ها.
¨منیزیم
این عنصر نیز یکی دیگر از موادی است که در افزایش ضریب هوشی نقش مهمی ایفا می کند.
·مواد دارای منیزیم: غذاهای دریایی، گیاهان دارای برگ سبز تیره، غلات، آجیل و حبوبات.
¨روی
این عنصر مهم نقشی حیاتی در افزایش ضریب هوشی و کمک به حافظه دارد و کمبود آن می تواند صدماتی را متوجه سلول های مغزی و انتقال دهنده های عصبی کند.
·مواد داری روی: گوش قرمز، جگر، مرغ، زرده تخم مرغ، ماهی، غذاهای دریایی، شیر، گیاهان سبز برگ دار، کدو، سیر، حبوبات، غلات، غلات سبوس دار، آجیل، تخمه و کدو
نکته:
* دانش آموز عزیز! استفاده مناسب و به اندازه از هر یک از این مواد تامین کننده سلامت مغز ماست. به خاطر داشته باش که زیاد از حد شدن هر کدام از مواد گفته شده می تواند به جای تأمین سلامت مغز سلامت و عملکرد مغز را به خطر بیندازد.
* راستی! یاد باشد از غذاهای سریع ( فست فودها)، قهوه و چای زیادی، شیرینی ها و چربی های زیاد کمتر استفاده کنی.
*روغن زیتون یکی از موادی است که کمک شایانی به افزایش توان حافظه افراد می کند از این ماده غذایی مفید غافل نباش.
مشاور الزهرا